હામિદ અંસારી ફિર ભી દિલ હૈ પાકિસ્તાની?!

 

 

પાકિસ્તાનના જાણીતા કટાર લેખક નુસરત મિર્ઝાએ એક મુલાકાતમાં સનસનીખેજ ખુલાસો કરતા ખળભળાટ મચ્યો છે. પાકિસ્તાની પત્રકાર અને યુટ્યુબર શકીલ ચૌધરીને ૧૦ જુલાઈ, ૨૦૨૨ના રોજ આપેલ એક મુલાકાતમાં નુસરત મિર્ઝાએ દાવો કર્યો હતો કે તેઓએ ૨૦૦૫થી ૨૦૧૧ દરમિયાનના ભારતપ્રવાસમાં પાકિસ્તાનની જાસૂસી સંસ્થા આઈએસઆઈ માટે અનેક સંવેદનશીલ માહિતી એકત્રિત કરી હતી. તેઓએ ભારતના પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ હામિદ અંસારી અને મિલિગેઝેટ સમાચાર પત્રના માલિક જફરૂલ ઇસ્લામ ખાને તેમને ભારત આવવાનું નિમંત્રણ પાઠવ્યું હતું એવો પણ દાવો કર્યો છે. સોશિયલ મીડિયામાં વાયરલ થઈ રહેલ મુલાકાતના એ વિડિયોમાં તેઓ કહી રહ્યા છે કે, ૨૦૦૫થી ૨૦૧૧ દરમિયાન મેં પાંચ વાર ભારતનો પ્રવાસ કર્યો હતો અને તે સમયે ભારતમાં કોંગ્રેસનું શાસન હતું અને આતંકવાદ પરના એક સેમિનારમાં ભાગ લેવાના બહાને હું ભારત ગયો હતો. જો કે મને ખબર છે કે આતંકવાદ મુદ્દે આપણે કાંઈ એટલા મોટા વિશેષજ્ઞો નથી, પરંતુ આપણે મુગલો છીએ અને સદીઓ સુધી આપણે ભારત પર રાજ કર્યું છે અને તેમની કમજોરીઓને સારી રીતે જાણીએ છીએ. નુસરત મિર્ઝા આગળ કહે છે કે ભારતમાં ૨૯ રાજ્યો છે, તેમાંથી હું ૧૫ રાજ્યોમાં ફર્યો હતો. તે સમયે લોકસભામાં ૫૬ મુસ્લિમ સદસ્યો હતા. મારી તે તમામ સાથે ખૂબ જ સારી મિત્રતા હતી અને તેમનો મને ખૂબ જ સહકાર મો હતો.

 

 

નુસરત મિર્ઝા કહે છે કે હું તે વખતના ઉપરાષ્ટ્રપતિ હામિદ અંસારીનો મહેમાન બની ભારત ગયો હતો અને તત્કાલીન વિદેશમંત્રી સલમાન ખુર્શીદે તેમને વિઝા અપાવવામાં મદદ કરી હતી. આઘાતજનક વાત એ છે કે નુસરત મિર્ઝા કહે છે કે તેમને ભારત પ્રવાસ દરમિયાન વિશેષ છૂટછાટ મળતી હતી અને સામાન્ય રીતે ભારતમાં એક સમયે માત્ર ત્રણ શહેરોમાં જ જવાની શરતથી વિઝા મળે છે, પરંતુ મારા માટે એ બંધન ન હતું, હું એક મુલાકાતમાં પાંચ શહેરોમાં ફરી શકતો.

 

૨૦૦૭ અને ૨૦૧૦ વચ્ચે મેં અલીગઢ અને દિલ્હીમાં આયોજીત કાર્યક્રમોમાં ભાગ લીધો હતો. દિલ્હીની ઓબેરોય આંતરરાષ્ટ્રીય હોટલમાં મેં આતંકવાદ અંગેના એક સેમિનારમાં ભાગ લીધો હતો. ઉલ્લેખનીય છે કે આ સમયગાળામાં જ મુંબઈમાં તાજ હોટલ સહિત અનેક સ્થળોમાં પાકિસ્તાની આતંકવાદીઓએ કહેર વર્તાવ્યો હતો. પાકિસ્તાની પત્રકારના આ દાવાઓ વચ્ચે એક તસવીર વાયરલ થઈ રહી છે, જેમાં નુસરત મિર્ઝાનું જામા મસ્જિદના શાહી ઈમામ અહમદ બુખારી નમીને અભિવાદન કરી રહ્યા છે.

 

જાણીતી ન્યૂઝ ચેનલ ‘આજતક’એ આ તસવીરોને લઈ પોતાના અહેવાલમાં અનેક ખુલાસા કર્યા છે. આ તસવીરોમાં યાહ્યા બુખારી પણ નુસરત મિર્ઝા સાથે દેખાઈ રહ્યા છે. આ કાર્યક્રમને જામા મસ્જિદ યુનાઈટેડ ફોરમ દ્વારા આયોજીત કરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં તત્કાલીન ઉપરાષ્ટ્રપતિ હામિદ અંસારી સિવાય દિગ્ગજ કોંગ્રેસી નેતા ગુલામ નબી આઝાદ પણ સામેલ થયા હતા. નુસરત મિર્ઝાએ ૨૦૦૭ અને ૨૦૧૦માં અલીગઢ મુસ્લિમ વિશ્ર્વ વિદ્યાલય (એએમયુ)ના કેનેડી ઓડિટોરિયમમાં સ્ટુડન્ટ સેમિનારમાં પણ વિશેષ અતિથિ તરીકે હાજરી આપી હતી. મિર્ઝા ફાઉન્ડેશનની વેબસાઈટ પર પણ આ તસવીરો ઉપલબ્ધ છે. મિર્ઝા કહે છે કે, ૨૦૧૧માં મિલિગેઝેટના માલિક જફરૂલ ઇસ્લામને પણ દિલ્હી પ્રવાસ વખતે મો હતો. મારા એ પ્રવાસ દરમિયાન દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલે પણ મને મોટું સન્માન આપ્યું હતું.

 

હવે સવાલ થવો વ્યાજબી છે કે એક એવો વ્યક્તિ જે દેશનો બીજા નંબરનો નાગરિક રહ્યો હોય. એટલે કે દેશના ઉપરાષ્ટ્રપતિ પદે રહ્યો હોય તેની પાસે સ્વાભાવિક રીતે જ અપેક્ષા હોય કે તે દેશહિતમાં જ કાર્ય કરશે, પરંતુ આ ઘટનાક્રમમાં મોહમ્મદ હામિદ અંસારીની ભૂમિકાને લઈ જે આરોપો લાગી રહ્યા છે તે જોતા એવું લાગી રહ્યું છે કે, તેઓ ઉપરાષ્ટ્રપતિ ભલે ભારતના હોય, પરંતુ નિષ્ઠા પાકિસ્તાન પ્રત્યે બતાવી હતી.

 

હામિદ અંસારીની દેશવિરોધી છબી બહાર આવી હોય એવો આ કાંઈ પહેલો પ્રસંગ નથી. અનેક વખત એવા દાખલા સામે આવી ચૂક્યા છે, જ્યારે હામિદ અંસારીની ઝેરીલી અને દેશવિરોધી છબી ઉઘાડી પડી છે.

 

 

પૂર્વ ‘રો’ અધિકારી એન. કે. સૂદએ હામિદ અંસારીને લઈ અનેક સનસનીપૂર્ણ ખુલાસા કર્યા હતા. તેઓએ દાવો કર્યો હતો કે હામિદ અંસારી જ્યારે ઈરાનમાં ભારતના રાજદૂત હતા, ત્યારે તેઓએ ભારતીય હિતોને નુકસાન પહોંચાડતાં કામો કર્યાં હતાં. તેઓએ કહ્યું હતું કે, હું ઈરાનની રાજધાની તહેરાનમાં હતો અને હામિદ અંસારી ત્યાં રાજદૂત હતા, ત્યારે તેઓએ ભારતની જાસૂસી સંસ્થા ‘રો’ના સેટઅપ અંગે ખુલાસો કરી દઈ અનેક ઓફિસરોના જીવ જોખમમાં મૂકી દીધા હતા. તેમ છતાં તેમને બે વાર દેશનું ઉપરાષ્ટ્રપતિ પદ મું તે આઘાતજનક હતું.

 

અંસારી ૧૯૯૦-૯૨ વચ્ચે ઈરાનમાં ભારતીય રાજદૂત હતા તે દરમિયાન તેઓએ ભારતીય હિતોની ઉપરવટ જઈ ઈરાન સરકારની જાસૂસી સંસ્થા SAVAK ની મદદ કરી હતી. જેને પરિણામે ‘રો’નાં અભિયાનોને ગંભીર નુકસાન પહોંચ્યું હતું. તે સમયગાળા દરમિયાન SAVAK દ્વારા ચાર વખત ભારતીય દૂતાવાસમાં કાર્યરત અધિકારીઓ અને રાજનયિકોનું અપહરણ કરાયું હતું, પરંતુ હામિદ અંસારીએ આ અંગે કાંઈ જ કર્યું ન હતું.

 

અન્ય એક રોના અધિકારી આર. કે. યાદવે ૨૦૧૮માં હામિદ અંસારીને લઈને આવો જ એક ગંભીર ખુલાસો કરતાં કહ્યું હતું કે, ‘રો’ના અધિકારી ડી. બી. માથુર તહેરાનની નજીક કાશ્મીરના યુવકો માટે ચાલી રહેલા તાલીમ કેમ્પને લઈ નિયમિત રીતે દિલ્હીમાં રિપોર્ટ મોકલતા હતા. તે તમામ અહેવાલો વાયા રાજદૂત હામિદ અંસારી થકી જ દિલ્હી જતા. તે વખતે અનેક અહેવાલો અંગે હામિદ અંસારી ખૂબ જ વિરોધ કરતા તે દરમિયાન એક સવારે ડી. બી. માથુરનું તહેરાનની જાસૂસી સંસ્થાએ અપહરણ કરી લીધું ત્યારે આઘાતજનક રીતે હામિદ અંસારીએ ઈરાન સમક્ષ આ અંગે કોઈ જ વાતચીત ન કરી અને એક સાધારણ અહેવાલ દિલ્હી મોકલી દીધો. બે દિવસ સુધી ડી. બી. માથુર અંગે કોઈ જ જાણકારી ન મળતાં ભારતીય દૂતાવાસના લગભગ ૩૦ અધિકારીઓની પત્નીઓએ હામિદ અંસારીના કાર્યાલયમાં જબરજસ્તીથી ઘૂસી વિરોધ નોંધાવ્યો હતો.

 

આ ઘટનાની ફરિયાદ લઈ આર. યાદવ વિપક્ષના નેતા અટલ વાજપેયીજીને મા હતા, ત્યાર બાદ અટલ બિહારી વાજપેયજીના દબાણથી તત્કાલીન પ્રધાનમંત્રી પી. વી. નરસિમ્હા રાવે કાર્યવાહી કરી અને ૭૨ કલાકમાં બી. માથુરને છોડાવ્યા હતા અને તરત જ તેમને ભારત બોલાવી લીધા હતા. આર. કે. યાદવે પોતાના પુસ્તક Mission Rawમાં હામિદ અંસારીના આ દેશવિરોધી ચરિત્ર પર આખું પ્રકરણ લખ્યું છે.

 

 

આ સિવાય પણ હામિદ અંસારીની મજહબી કટ્ટરતા અનેક વખત ઉજાગર થતી રહી છે. ૨૦ નવેમ્બર, ૨૦૨૦ના રોજ હામિદ અંસારીએ કોંગ્રેસ સાંસદ શશી થરુરના પુસ્તક The Battle of Belongingના ડિજિટલ વિમોચન પ્રસંગે રાષ્ટ્રવાદ અને હિન્દુ ધાર્મિક આસ્થાને કોરાના કરતાં મોટી મહામારી ગણાવી હતી.

 

૨૦૧૭માં ૨૩ સપ્ટેમ્બરના રોજ કેરલમાં આયોજીત કટ્ટરવાદી સંગઠન પીએફઆઈના કાર્યક્રમમાં પહોંચી ગયા હતા. જ્યારે કે આ સંગઠન પર આતંકવાદનું સમર્થન કરવાના આરોપો લાગેલા. ખુદ કેરલ હાઈકોર્ટેં આ સંગઠનને ચરમપંથી સંગઠન કહી સંબોધી ચૂકી છે. તેમ છતાં દેશના ઉપરાષ્ટ્રપતિ પદ જેવા મોભા પર હોવા છતાં આ આતંકી સંગઠનના કાર્યક્રમમાં હાજરી આપી તેનાં મોંફાટ વખાણ કર્યાં હતાં.

 

આ સિવાય હામિદ અંસારી મુજબ દેશના વિભાજન માટે ભારત જવાબદાર હતું. એક કાર્યક્રમમાં તેઓએ કહ્યું હતું કે, ભારત વિભાજન માટે ભારત પણ એટલું જ જવાબદાર છે. મુસ્લિમોને બલિના બકરા બનાવી દેવામાં આવ્યા. આ સિવાય પણ રાષ્ટ્રવાદને ઝેર ગણાવવાનું હોય કે અલીગઢ મુસ્લિમ યુનિવર્સિટીમાં ઝીણાની તસવીર લગાવવાનો બચાવ હોય, ત્રણ તલાક કાયદા કે પછી દરેક જિલ્લામાં શરિયા અદાલત ખોલવાના ઓલ ઇન્ડિયા મુસ્લિમ પર્સનલ લો બોર્ડના પ્રસ્તાવનું સમર્થન દરેક વખતે તેમનો અસલી કટ્ટરવાદી ચહેરો બહાર આવતો રહ્યો છે.

 

હામિદ અંસારીએ તો દેશના સૈન્યને પણ નથી છોડ્યું. ભારતીય સૈન્યના શૌર્ય પર સવાલો ઉઠાવતાં પણ લાજ્યા નથી અને બાલાકોટ હવાઈ હુમલાના સબૂત માગ્યા હતા. તેઓએ કહ્યું હતું કે, દેશના લોકોને બાલાકોટ એયર સ્ટ્રાઇક સામે સવાલો ઉઠાવવાનો અધિકાર છે. તત્કાલીન વિંગ કમાંડર અભિનંદન દ્વારા પાકિસ્તાનના F-16 ને તોડી પાડવાની ઘટના સામે સવાલ ઉઠાવતાં કહ્યું હતું કે, હું પણ એમ કહી દઉં કે મેં સિંહ માર્યો છે તો મારે એ સાબિત કરવા મરેલા સિંહને તો બતાવવો પડશેને ?

મજાની વાત એ છે કે તેઓ સતત દસ વર્ષ સુધી ભારતના ઉપરાષ્ટ્રપતિ પદે રહ્યા અને તેમના કાર્યકાળના છેક છેલ્લા દિવસે લાગ્યું હતું કે દેશમાં મુસ્લિમોમાં ભયનું વાતાવરણ છે અને તે અસુરક્ષિતતા અનુભવી રહ્યા છે. એટલે કે જ્યાં સુધી તેઓ ઉપરાષ્ટ્રપતિ પદ પર રહ્યા ત્યાં સુધી તેમને ભારતમાં કોઈ જ ડર કે અસુરક્ષા ન લાગી પરંતુ જેવો ઉપરાષ્ટ્રપતિ પદ છોડવાનો સમય આવ્યો કે તરત જ ભારત અસુરક્ષિત લાગવા માંડ્યું.

 

આપણા માટે એ ચિંતાનો વિષય છે કે આપણે એક એવા વ્યક્તિને ઉપરાષ્ટ્રપતિ પદ જેવું મહત્ત્વનું પદ આપ્યું જેણે પાકિસ્તાની લેખક નુસરત મિર્ઝાને જાસૂસીમાં મદદ કરી, જેને પરિણામે ન જાણે દેશની કેટલીય સંવેદનશીલ માહિતી દુશ્મન દેશમાં પહોંચી ગઈ હશે. દેશના ઉચ્ચપદે બેસતા વ્યક્તિ માટે રાષ્ટ્ર સર્વપ્રથમ હોય છે. ત્યાર બાદ જ તેનો મજહબ - ધર્મ આવે છે, પરંતુ હામિદ અંસારીને લઈને જે સનસનીખેજ આરોપો લાગ્યા છે, તે પરથી એટલું ચોક્કસ કહી શકાય કે તેઓનું ડિલ (શરીર) ભલે ભારતમાં હોય, પરંતુ દિલ તો પાકિસ્તાન માટે જ ઘડાયું છે. ભારતે આ મુદ્દે સાવધાન અને સચેત થઈ જવાની જરૂર છે. આ દાવાઓ અંગે ઊંડી તપાસ થવી જ જોઈએ અને જનતા સમક્ષ સત્ય બહાર લાવવું જોઈએ.

 

 

 

- ૧૯૭૬ થી ૧૯૭૯ સંયુક્ત અરબ અમીરાતમાં રાજદૂત

- ૧૯૮૫ થી ૧૯૯૨ ઓસ્ટ્રેલિયા - ઈરાનમાં રાજદૂત

- ૧૯૯૩ થી ૧૯૯૫ સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં ભારતના સ્થાયી પ્રતિનિધિ

- ૧૯૯૫ થી ૧૯૯૯ અરબમાં રાજદૂત

- ૨૦૦૭ થી ૨૦૧૭ ઉપરાષ્ટ્રપતિ (રાજ્યસભા અધ્યક્ષ)

 

 

 

 

અતિરેકી સહિષ્ણુતા ભારત માટે જોખમી : બિલાલ બલૂચ