શું ભારત કંઇક ધમાકેદાર કરવા જઈ રહ્યું છે? બંગાળની ખાડીમાં ભારતનું મોટું NOTAM એલાન: 2520 KM નો પ્રતિબંધિત ઝોન, દુનિયાની નજર ભારત પર

ભારત છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી પોતાના સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં સતત અને આયોજનબદ્ધ રીતે મજબૂતી લાવી રહ્યું છે. આધુનિક ટેક્નોલોજી, સ્વદેશી હથિયાર વિકાસ અને વ્યૂહાત્મક ક્ષમતાઓના કારણે ભારતની સૈન્ય તૈયારીમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. આ પ્રગતિને ધ્યાનમાં રાખતા, પ્રાદેશિક તેમજ વૈશ્વિક સ્તરે અનેક દેશોની નજર હવે ભારતના આગામી પગલાં પર છે.

આ પરિસ્થિતિમાં, ભારતે તાજેતરમાં એક મહત્વપૂર્ણ NOTAM (Notice to Airmen) જાહેર કર્યું છે, જે બંગાળની ખાડીના વિશાળ વિસ્તારને આવરી લે છે. આ જાહેરાત પછી સંરક્ષણ નિષ્ણાતોમાં અને આંતરરાષ્ટ્રીય પરિપ્રેક્ષ્યમાં ચર્ચાઓ તેજ બની છે.

NOTAM એટલે Notice to Airmen / Air Missions, જે વિમાનચાલકો અને દરિયાઈ માર્ગનો ઉપયોગ કરનારાઓ માટેની સત્તાવાર ચેતવણી હોય છે. આવા નોટિસ સામાન્ય રીતે મિસાઇલ પરીક્ષણ, સૈન્ય અભ્યાસ અથવા અન્ય તકનિકી પ્રવૃત્તિઓ દરમિયાન જાહેર કરવામાં આવે છે, જેથી તે વિસ્તારથી નાગરિક વિમાન અથવા જહાજો દૂર રહી શકે અને કોઈ અકસ્માત સર્જાય નહીં.

ભારતે જાહેર કરેલા આ NOTAM હેઠળ બંગાળની ખાડીમાં લગભગ 2520 કિલોમીટર જેટલો વિસ્તાર નિર્ધારિત સમયગાળા માટે ‘નો-ફ્લાય’ અને પ્રતિબંધિત ઝોન તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યો છે. આ પ્રતિબંધ 17 થી 20 ડિસેમ્બર 2025 દરમિયાન, દરરોજ સવારે 6 વાગ્યાથી સાંજે 6 વાગ્યા સુધી લાગુ રહેશે. આ વિસ્તાર ડો. એપીજે અબ્દુલ કલામ આઇલેન્ડની આસપાસના સમુદ્રી ક્ષેત્રને પણ આવરી લે છે.

આ પહેલા, ભારતે ઓક્ટોબર મહિનામાં ઓછા વિસ્તાર માટે આવો પ્રતિબંધ જાહેર કર્યો હતો. પરંતુ આ વખતનો વિસ્તાર અગાઉની તુલનામાં ઘણો વિશાળ હોવાથી એવું અનુમાન લગાવવામાં આવી રહ્યું છે કે ભારત કોઈ લાંબી રેન્જ અને ઉચ્ચ સચોટતા ધરાવતી અદ્યતન પ્રણાલીનું પરીક્ષણ કરી શકે છે.

આ સમયગાળા દરમિયાન નાગરિક વિમાનો અને દરિયાઈ જહાજોને વૈકલ્પિક માર્ગ અપનાવવા સૂચના આપવામાં આવી છે. ભારતીય વાયુસેના અને નૌસેના દ્વારા સમગ્ર વિસ્તારમાં સતત નજર રાખવામાં આવશે, જેથી પરીક્ષણ દરમિયાન સુરક્ષા સંબંધિત કોઈ જોખમ ઊભું ન થાય.

આ NOTAM માત્ર એક તકનિકી સૂચના નથી, પરંતુ તે ભારતની વધતી વ્યૂહાત્મક ક્ષમતાઓનો પણ સંકેત આપે છે. આ વિકાસને ધ્યાનમાં રાખીને પાડોશી દેશો ઉપરાંત વૈશ્વિક શક્તિઓ પણ પરિસ્થિતિ પર નજર રાખી રહી છે. ભારત ધીમે પરંતુ સ્થિર રીતે પોતાની સ્થિતિ મજબૂત કરી રહ્યું છે, જે ભવિષ્યમાં પ્રદેશીય સંતુલન પર અસર કરી શકે છે.