બોધ કથા । મન કી માને હાર, મન કી માને જીત ।

 

 

એક મહાત્મા સત્સંગ માટે પોતાના શિષ્યો સાથે પ્રવાસ કરી રહ્યા હતાં. રસ્તામાં તેમની નજર પાતળા દોરડાથી એક પાતળા ખીલા સાથે બંધાયેલા મહાકાય હાથી પર પડી. આ જોઈ શિષ્યોએ આશ્ચર્યપૂર્વક મહાત્માને પૂછ્યું : `ભગવાન, આટલો વિશાળકાય એ બળશાળી હાથી ધારે તો એક ઝટકામાં દોરડુ તોડી ખીલો ઉખાડી બંધનમાંથી મુક્ત થઈ શકે છે. પરંતુ હાથી તો આ બંધનને તોડવાનો પ્રયત્ન સુધ્ધાં પણ નથી કરી રહ્યો, આવું કેમ ?'

 

મહાત્માજીએ કહ્યું, `આનો જવાબ તો તેને બાંધનાર મહાવત જ આપી શકે.'

 

એટલામાં ત્યાં મહાવત આવ્યો અને શિષ્યોએ પોતાની જિજ્ઞાસા સંતોષવાનું કહ્યું. આ સાંભળી મહાવતે કહ્યું. `આ હાથી જ્યારથી ચાલવાનું શીખ્યો ત્યારથી જ હું તેને આ દોરડાથી બાંધી રહ્યો છુ. તેણે દોરડુ તોડવા અને ખીલો ઉખાડવા ઘણા જ પ્રયત્નો કર્યા હતા. પરંતુ તે નાનો અને અસક્ષમ હોવાથી સફળ થઈ શક્યો નહીં. ધીરે ધીરે તેણે માની લીધું કે દોરડુ અને ખીલો ખૂબ જ મજબૂત છે. જેને તે ક્યારેય તોડી શકવાનો નથી. મનમાં આ સંકુચિત વહેમને કારણે તેણે દોરડુ તોડવાના પ્રયાસો જ બંધ કરી દીધા.'